Podczas urlopu macierzyńskiego matka otrzymuje wsparcie finansowe w postaci zasiłku macierzyńskiego, którego wysokość zależy od wybranego wariantu wynagrodzenia. Długość urlopu to standardowo 20 tygodni dla jednego dziecka, ale może być przedłużona w przypadku większej liczby dzieci urodzonych przy jednym porodzie. W określonych sytuacjach matka może przerwać urlop macierzyński, przekazując jego część ojcu dziecka.
Urlop macierzyński to uprawnienie przysługujące każdej kobiecie zatrudnionej na umowę o pracę, mające na celu ochronę zdrowia matki i dziecka w pierwszych miesiącach życia noworodka. Kobieta ma prawo do odpoczynku i zaopiekowaniu się dzieckiem bez obaw o utratę pracy czy wynagrodzenia.
Urlop macierzyński przysługuje:
Urlop macierzyński może być także podzielony, umożliwiając ojcu dziecka przejęcie części tego urlopu. Pracownica ma również prawo przejść z urlopu macierzyńskiego na urlop rodzicielski, aby wydłużyć czas spędzony z dzieckiem, zachowując przy tym prawo do świadczeń.
Aby skorzystać z urlopu macierzyńskiego, należy złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy, zazwyczaj najpóźniej 14 dni przed planowanym rozpoczęciem urlopu.
Dokumentacja potrzebna do uzyskania urlopu:
Dokładny wykaz dokumentów niezbędnych do otrzymania urlopu macierzyńskiego, jego przerwania lub współdzielenia został opisany w Rozporządzeniu Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z dnia 8 maja 2023 r. w sprawie wniosków dotyczących uprawnień pracowników związanych z rodzicielstwem oraz dokumentów dołączanych do takich wniosków (Dz. U. z 2023 r. poz. 937).
Standardowa długość urlopu macierzyńskiego wynosi 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka. W sytuacji narodzin więcej niż jednego dziecka podczas jednego porodu długość urlopu może wynosić:
Urlop macierzyński rozpoczyna się w dniu porodu. Można go częściowo wykorzystać przed planowanym porodem, jednak nie więcej niż 6 tygodni. Po porodzie matka ma obowiązek wykorzystać 14 tygodni urlopu macierzyńskiego.
Regulacje prawne opisuje Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. 2023 poz. 2780), art. 29, rozdz. 6.:
„Zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego albo w okresie urlopu wychowawczego:
1) urodziła dziecko;
2) przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 14 roku życia i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
3) przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10 roku życia”.
Wysokość świadczenia z tytułu urlopu macierzyńskiego wynosi 100% średniego wynagrodzenia przez pierwsze 20 tygodni. Istnieje również możliwość, aby pracownica pobierała 81,5% wynagrodzenia przez cały okres urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego, pod warunkiem złożenia stosownego wniosku. Wniosek ten powinien zostać złożony najpóźniej do 21. dnia po porodzie.
Zasiłek macierzyński wypłacany jest przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub przez pracodawcę, jeśli zatrudnia on więcej niż 20 pracowników. Wysokość wypłat zależy od wniosku złożonego przez pracownicę oraz wybranego wariantu wynagrodzenia (100% lub 81,5%).
Aby otrzymać zasiłek macierzyński, pracownica musi złożyć odpowiedni wniosek do pracodawcy. Pracodawca przekazuje ten wniosek do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (ZUS) lub sam wypłaca zasiłek, jeśli zatrudnia ponad 20 pracowników.
Przepisy Kodeksu pracy w Polsce zapewniają szczególną ochronę pracownicy przebywającej na urlopie macierzyńskim, co dotyczy również kwestii wypowiedzenia umowy o pracę. Zasadniczo pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać umowy o pracę z pracownicą w okresie jej urlopu macierzyńskiego. Ta ochrona ma na celu zagwarantowanie stabilności zatrudnienia oraz bezpieczeństwa finansowego pracownicy i jej rodziny w czasie opieki nad noworodkiem. Są jednak wyjątki, w których rozwiązanie umowy o pracę w trakcie trwania urlopu macierzyńskiego jest możliwe, m.in. likwidacja lub upadłość zakłady pracy bądź poważne naruszenie zasad przez pracownicę.
Po zakończeniu urlopu macierzyńskiego zarówno matka, jak i ojciec dziecka ma prawo do urlopu rodzicielskiego, który pozwala na dodatkowy czas opieki nad dzieckiem. Urlop rodzicielski trwa maksymalnie 41 tygodni (wcześniej było to 32 tygodnie) przy urodzeniu jednego dziecka i może być wykorzystywany przez oboje rodziców jednocześnie lub naprzemiennie. Oba urlopy mogą być wykorzystywane w sposób ciągły lub dzielony na części. Przy czym każdy z rodziców ma obowiązek wykorzystać 9 tygodni urlopu rodzicielskiego.
Sprawdź również:
Zostaw nam swoje dane, a skontaktujemy się z Tobą jak najszybciej.
Opowiemy Ci o naszym systemie i o tym, jak możemy dopasować ofertę do Twoich potrzeb i wymagań.
